Pnömotoraks

Pnömotoraks, göğüs cerrahisi pratiğinde oldukça sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Plevral boşluğa (akciğer zarları ile göğüs duvarı arasındaki boşluk)  hava girmesi anlamına gelir. Normalde bu boşlukta sadece 5-10 ml sıvı bulunur, ancak hava yoktur.

Göğüs duvarında bir açıklık olması (örneğin travma sonrası) veya akciğer zarındaki bir delinmeden sonra plevral boşluğa hava kaçıp pnömotoraksa sebep verebilir. Bu durumda o taraftaki akciğer söner ve nefes almak zorlaşır. Ayrıca plevral boşluktaki havanın sürekli hareket etmesi sonucu sinir uyarımına bağlı olarak göğüs ağrısı da görülür. Akciğerin sönme derecesine veya kişinin diğer akciğerinin sağlamlık derecesine bağlı olarak kişinin hissettiği nefes darlığı çok az olabileceği gibi, ölüme sebebiyet verecek kadar ciddi de olabilir.

Travma sonrası göğüs duvarı zedelenmesi veya akciğer zarı yırtılmasına bağlı pnömotoraks gelişebilir. Bu durumda hemen travmaya ve pnömotoraksa yönelik tedavi başlanır. Ancak travma olmaksızın, bazı girişimlere bağlı olarak da pnömotoraks görülebilir. Mesela hastaya yapılan torasentez (plevra sıvısından örnek almak için yapılan iğne batırma işlemi), girişimsel biyopsi işlemleri (akciğerden veya zardan biyopsi almak için iğne batırma işlemleri) veya hastaya ana damar yolundan (subklaviyan damarlar veya jugular damarlar) kateter takma işlemleri esnasında da pnömotoraks meydana gelebilir.

Pnömotoraksın en sık görüldüğü durumlar spontan pnömotoraks olması halidir. Genelde sigara kullanımı olan, ince vücut yapılı, uzun boylu ve genç yaştaki kişilerde akciğerlerin üst kısmında hava kesecikleri (bül veya bleb adı verilen) oluşur. Bu hava kesecikleri hiçbir sebep olmaksızın veya efor sonrası durduk yere patlarlarsa hastada spontan pnömotoraks denen durum meydana gelir. Diğer spontan pnömotoraks durumunda ise hastada herhangi bir akciğer hastalığı (KOAH, kanser, pnömoni, kist, fibroz hastalığı gibi) vardır ve bu hastalığın etkisiyle birlikte akciğer zarı yırtılarak pnömotoraks gelişir.

Pnömotoraks tedavisinde hemen göğüs cerrahisine başvurulması gerekir. Radyolojik görüntüleme ve fizik muayene sonrasında tedavi başlanır. Bazı durumlarda sadece oksijen tedavisi vererek hastayı birkaç gün yatırarak tedavi etmek yeterlidir. Ancak pnömotoraks durumunda genelde plevra boşluğuna dren yerleştirmek (tüp torakostomi) denen yöntem gereklidir. Bu şekilde hastaların çoğu tedavi edilirler. Ancak hava kaçağının fazla olması veya dren takılmasına rağmen belli bir süre içerisinde iyileşme belirtilerinin görülmemesi durumunda cerrahi müdahale gerekebilecektir.